Gemeenteraden in heel het land maken zich deze weken op om te praten over ‘ombuigingen’ voor de gemeentebegroting van 2026. Zodra bezuinigingen zo worden aangeduid, weet je dat het serieus is. Die bezuinigingen op gemeenten zijn ingezet door het VVD/D66/CDA/CU-kabinet Rutte 4 toen het geld nog over de plinten klotste. Iedereen verwachtte daarom dat het uiteindelijk wel los zou lopen met die bezuinigingen.
Na de afgelopen jaren van klungelbeleid ziet onze economie er heel wat minder rooskleurig uit, maar nog steeds kan niemand uitleggen waarom het noodzakelijk is zo ongenadig hard te bezuinigen. Toch zet het huidige PVV/VVD/NSC/BBB-kabinet de uitholling van onze lokale voorzieningen voort.
Bij mij in het dorp staan niet alleen het zwembad, de muziekschool, het theatertje, het jongerenwerk, het welzijnswerk en de bibliotheek op het punt kapot gekort te worden. Ook wordt voorgesteld de collectieve zorgverzekering en de inkomenstoeslag voor minima alleen nog toegankelijk te maken voor mensen met een inkomen tot bijstandsniveau. Voor de hardwerkende Nederlander die net boven bijstandsniveau verdient, is werken dan niet meer lonend. Het zal leiden tot meer mensen in de bijstand. En door stijgende armoede zal de druk op jeugdzorg en sociaal werk toenemen. En wat kost eigenlijk een voedselbank?
De lokale politiek is niet voor watjes. Mondige burgers zullen – met de gemeenteraadsverkiezingen in zicht - het zwembad waarschijnlijk weten te redden, maar over de rest van de voorzieningen ben ik somber. De neiging de handdoek in de ring te gooien is soms groot. Vooral omdat ik bij veel van mijn mede-raadsleden van partijen met ‘hart voor het dorp’ weinig problemen bespeur met de kaalslag die gaande is.
Het is zeker geen apolitieke afweging, deze mega-bezuinigingsoperatie. En niet alleen doordat bepaalde bezuinigingen taboe verklaard worden (in Heiloo zijn dat asfalt en villawijken). Maar ook subtieler, door voor zaken waar het college niet van af wil alleen schijn-bezuinigingen in te boeken.
Want een bezuinigingspost in de begroting opnemen klinkt hard, maar kan ook boterzacht zijn. De verwachte stijging van de coa-lonen van ambtenaren duidelijk te laag inschatten bijvoorbeeld. Of inboeken dat preventief beleid het gebruik van jeugdzorg op stel en sprong zal doen slinken. Of veronderstellen dat het de gemeente volgend jaar wel zal lukken minder externen in te huren.
En dat is wellicht ook wel de beste strategie in deze situatie: onzin bezuinigingen beantwoorden met onzin-bezuinigingsvoorstellen. Voorstellen die op papier de begroting voor 2026 sluitend zullen maken, maar waarvan we allemaal weten dat ze op de daadwerkelijke uitgaven weinig effect hebben. In 2027 zien we dan wel weer verder.
Ik denk dat ik bij de komende raadsvergadering als bezuinigingspost voorstel dat onze vergrijsde bevolking in 2026 door gebrek aan ondersteuning thuis massaal in een verzorgingshuis wordt opgenomen (of bij hun kinderen gaat inwonen). Dan geeft voldoende lucht in de gemeentebegroting om al die andere bezuinigingen die de realiteit wel raken, te schrappen.
Annemarieke Nierop
Directeur Wiardi Beckman Stichting, gemeenteraadslid in Heiloo
