In de jaren tachtig werd langdurig en heftig gediscussieerd over de crisis van de verzorgingsstaat. De dominante economische analyse luidde destijds, dat er sprake was van een ‘afruil’ (tradeoff) tussen rechtvaardigheid en doelmatigheid. Hoe meer nadruk men legde op rechtvaardige inkomensverhoudingen, hoe meer afbreuk men deed aan de economische doelmatigheid. Dankzij de successen van het poldermodel leek het probleem van de afruil in de loop van de jaren negentig echter aan betekenis te verliezen.