In januari van dit jaar is het ‘Kwaliteitskader Spoedzorg’ aangeboden aan het Zorginstituut Nederland. In dit kwaliteitskader proberen elf bij spoedzorg betrokken organisaties inhoudelijke kwaliteitseisen te formuleren waar alle Spoedeisende Hulp (SEH) locaties aan moeten voldoen. Wel houdt een aantal instellingen nog een slag om de arm: voordat tot implementatie wordt overgegaan, willen zij dat een Business Impact Analyse (BIA) wordt uitgevoerd: een berekening wat invoering van de plannen betekent voor de SEH en het ziekenhuis waaraan de SEH verbonden is. Eerder werd al een kwaliteitskader voor de Intensive Care (IC) opgesteld. Deze richtlijn moet vanaf 1 juli van kracht worden.

De BIA voor de spoedzorg is nog niet gereed, maar de koepel van Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ) heeft eigen onderzoek gedaan naar het invoeren van de richtlijnen voor IC en SEH. In een persbericht van 25 mei jl. stelt de SAZ dat als de richtlijnen op 1 juli worden ingevoerd er 12 van de 28 algemene ziekenhuizen niet zullen kunnen voldoen aan de nieuwe kwaliteitseisen voor de IC. Voor de spoedzorg zou dit zelfs gelden voor 22 van de 28 algemene ziekenhuizen.

Het knelpunt zit vooral in de eis dat op iedere geopende SEH 24 uur per dag, 7 dagen per week tenminste een  arts aanwezig is met minimaal twee jaar klinische ervaring, waarvan minimaal een jaar in een zogenoemd poortspecialisme (chirurgie, gynaecologie, interne geneeskunde, keel-, neus- oor, kindergeneeskunde en neurologie). Ik laat de Intensive Care in deze blog buiten beschouwing en beperk me tot de Spoedeisende Hulp.

Weinig mensen zullen het belang van goede spoedzorg betwisten. Ook in de avond, de weekends en ’s nachts moeten patiënten erop kunnen rekenen dat zij voor aandoeningen waarvoor behandeling niet tot de eerstvolgende werkdag kan wachten, snel deskundige hulp ontvangen. Misschien wel juist dan: ’s nachts lijkt voor sommige mensen alles enger. De crux is dan wat de kenmerken zijn van goede spoedzorg. De twee belangrijkste lijken mij:

• Snelle bereikbaarheid van de hulppost. Dat is in Nederland goed geregeld: 98% van de patiënten met een acute zorgvraag kan binnen 45 minuten een SEH bereiken.
• De beschikbaarheid van zorgverleners die in staat zijn een juiste diagnose te stellen.

Ik kan mij voorstellen dat een arts met minimaal twee jaar klinische ervaring daar beter toe in staat is dan een arts in opleiding tot specialist, maar wat als er onvoldoende van dit soort artsen zijn? Volgens de voorzitter van de Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen willen spoedeisende hulp-artsen bij voorkeur in academische of topklinische ziekenhuizen werken. Daar kunnen de onregelmatige diensten in een groot team verdeeld worden. Toch heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg aangegeven dat zij de eisen gaat handhaven. Minister Bruno Bruins heeft laten weten dat de lat voor algemene ziekenhuizen niet lager wordt gelegd. In het uiterste geval kan het niet voldoen aan de kwaliteitseisen betekenen dat de Spoedeisende Hulp moet sluiten. Dat heeft enorme gevolgen, niet alleen voor de bedrijfsvoering van het betrokken ziekenhuis, maar ook voor de patiënt, om wie het toch allemaal begonnen was.

Ik woon zelf in de Randstad waar de spoedeisende hulp relatief gemakkelijk aan de eisen van het kwaliteitskader kan voldoen. Maar als het in de regio zou leiden tot sluiting van spoedeisende hulpposten, zouden de betrokkenen zich misschien toch nog eens achter de oren moeten krabben.