De noodzaak de opwarming van de aarde zoveel mogelijk tegen te gaan is evident. Er liggen enorme opgaven om onze industrie, het vervoer, maar ook onze woningen te verduurzamen. Dit op een sociaal rechtvaardige manier doen is een nog grotere uitdaging. Maar het is de enige manier.
De enorme opgave waarvoor we staan zal alleen kunnen slagen als we verduurzaming op een sociaal rechtvaardige manier vormgeven, als iedereen eraan mee kan doen. Maar in het huidige beleid voor verduurzaming dragen de smalste schouders de zwaarste lasten. Dat moet dus anders.
In dit project richten we ons op het rechtvaardig verduurzamen van alle woningen in Nederland. Hoe zorgen we ervoor dat iedere Nederlander straks klimaatneutraal kan wonen?
7,5 miljoen woningen op de schop
In het Nationale Klimaatakkoord (2019) is afgesproken dat alle Nederlandse woningen in 2050 klimaatneutraal moeten zijn. Hiervoor moeten 7,5 miljoen woningen in de Gebouwde Omgeving verduurzaamd worden. Dit is een ingrijpend project waarmee op den duur iedereen te maken krijgt. Dit maakt deze opgave cruciaal voor het draagvlak voor klimaatbeleid in brede zin.
Er bestaan verschillende subsidieregelingen en fondsen om de verduurzaming van woningen op gang te helpen. Deze zijn echter onvoldoende om de gestelde doelen te realiseren. Bovendien ontstaat met de huidige kaders een tweedeling tussen een groep welwillende en welvarende mensen die, met gebruik van de bestaande subsidies en fondsen, wel hun huis verduurzamen en mensen (al dan niet welwillend) die dat niet lukt. Bijvoorbeeld omdat zij weinig of geen eigen kapitaal kunnen investeren of omdat als huurder niet de zeggenschap hebben over de verduurzaming van hun woning.
Met het huidige beleid is wél het individuele belang gediend, maar het algemeen belang niet. Op deze manier komen niet alleen de klimaatdoelstellingen in gevaar, maar zal er ook een groep mensen achterblijven in slecht geïsoleerde woningen. Ondertussen stijgen de energieprijzen en dreigt energiearmoede. Mensen op kosten jagen die niet in de positie verkeren om hun huis te verduurzamen is onrechtvaardig en brengt bovendien een succesvolle transitie geen stap dichterbij; het zal de weerstand tegen klimaatbeleid alleen maar aanwakkeren.
Voortbouwend op haar lange sociaal-democratische traditie van stadsvernieuwing en volkshuisvesting kan de Partij van de Arbeid een prominente rol vervullen in de rechtvaardige verduurzaming van de Gebouwde Omgeving. Door iedereen mee te nemen in de transitie en te voorkomen dat juist kwetsbare groepen achterblijven in slechte, ongezonde woningen met een torenhoge energierekening kunnen we ervoor te zorgen dat de verduurzaming van woningen succesvol verloopt.
Het onderzoek
De Wiardi Beckman Stichting werkt binnen het project Rechtvaardige Verduurzaming samen met Eerste- en Tweede Kamerleden van de Partij van de Arbeid aan plannen om dit te realiseren. In het voorjaar van 2021 organiseerde de Wiardi Beckman Stichting (digitale) bijeenkomsten met wetenschappers, kenniscentra, NGO’s, politici en bestuurders om te discussiëren over kansen, gevaren en beleidsvoorstellen. Op basis van de feedback verkregen in deze meetings zijn beleidsvoorstellen aangescherpt, waarbij het perspectief van de burger leidend is.
Meer weten of suggesties? Neem dan contact op met Sjoerd Brouns via sbrouns@wbs.nl