Door: Sandra Doevendans
Statenlid voor de PvdA Noord-Holland, auteur van het boek ‘Schone lei, krachtige verhalen en praktische tips om uit de geldzorgen te komen’

Mensen met schulden krijgen van minister Dekker van Rechtsbescherming een bijzonder kerstcadeau voor het nieuwe jaar. In januari 2021 verhoogt hij de tarieven van gerechtsdeurwaarders met gemiddeld 16%. Het gaat om miljoenen aan extra deurwaarderskosten. De vereniging van schuldhulpverlening waarschuwde de minister dat mensen hierdoor alleen maar dieper in de problemen komen.

Dit beleid vergroot de schuldenindustrie en de prikkel om zoveel mogelijk te verdienen over de rug van schuldenaren. Dit kabinet geeft miljarden uit om te zorgen dat bedrijven en zzp’ers niet verdrinken tijdens de coronacrisis. Hoe kan het kabinet juist nu mensen met schulden nog meer op kosten jagen en de stressknop bij hen nog harder indrukken?

Het systeem rondom schuldhulp is vaak traag. Schuldeisers kunnen schuldenaren nog steeds bestoken met brieven en dwangbevelen als zij al in de schuldhulpverlening zitten. Dit zorgt ervoor dat mensen zich soms letterlijk verstoppen in hun eigen huis. Vooral de no cure no pay-afspraken vergroten de kans dat schuldeisers doorgaan met innen, ook nadat hulpverlening is gestart. Deurwaarders krijgen immers alleen betaald als ze geld innen.

Zelf heb ik na het verkopen van mijn café grote schulden overgehouden. Ik heb er meer dan twaalf jaar over gedaan om alles af te betalen. Twaalf lange jaren van overleven en stress. In al die jaren sprak ik er weinig over. Ik schaamde mij enorm. Ik had behoefte aan rust en overzicht en heb dat zelf georganiseerd door afspraken te maken met de schuldeisers. Dat was niet makkelijk. Niet iedereen werkte mee.

Nadat ik schuldenvrij was, wilde ik onderzoeken wat er beter kan in de schuldhulpverlening. Op het hebben van schulden rust een taboe. Mede daardoor duurt het gemiddeld vijf jaar voordat mensen hulp zoeken. De samenleving ziet schulden vaak als een individueel probleem en er leven nogal wat vooroordelen rondom schuldenaren.

Een van de grootste problemen van mensen met schulden is dat financiële stress zoveel impact heeft dat ze vaak verdrinken in hun emoties. Ze kunnen als het ware niet meer helder nadenken en daardoor niet altijd de juiste beslissingen nemen. ‘Watertrappelen en net niet verdrinken’ omschrijft een van de ervaringsdeskundigen die ik sprak het leven met schulden.

In de velen gesprekken die ik voerde over schulden kwam naar voren dat mensen in de schulden behoefte hebben aan een ‘pauzeknop’, waarbij alle aanmaningen en incasso’s automatisch op pauze gezet worden op het moment dat mensen met problematische schulden hulp zoeken. Zo krijgen mensen rust, lopen kosten niet nog verder op en kunnen ze de weg naar een schone lei, die soms nog jaren kan duren, beter afleggen.

De Amsterdamse PvdA-wethouder Marjolein Moorman kondigde vorige maand al plannen aan voor zo’n pauzeknop. Haar aanpak bestaat uit drie pijlers. Problemen voorkomen, schulden klein houden en snel oplossen. Dit beleid moet zo snel mogelijk ook landelijk worden ingevoerd. Zodat mensen weer lucht, overzicht en toekomstperspectief krijgen.