Frans Becker en Paul Kalma - Een debat dat maar niet op gang kwam
Begin december publiceerden de staatssecretaris en de minister van Financiën de nota Belastingen in de 21ste eeuw. Een verkenning. Bij de presentatie lieten ze er geen misverstand over bestaan dat het wat hen betreft een goede, zo niet een voortreffelijke nota is. ‘Revolutionair’ noemden ze de voor-stellen zelfs. De hoofdthema’s van hun werkstuk zijn grondslagverbreding en lastenverlichting. De grondslag van de belastingheffing is aangetast door allerlei aftrekposten en ontwijkingsconstructies. Om de grondslag te verbreden pleiten de bewindslieden voor een verschuiving van directe naar indirecte belasting (verhoging btw) en een beperking van overdadige aftrekposten (bijvoorbeeld die voor lijfrentepolissen). Verder stellen zij een verhoging van de milieuheffingen voor: daarmee wordt zowel de grondslag verbreed als het milieu gediend. Door verschuiving en verbreding ontstaat ruimte om de tarieven te verlagen.
Daarnaast spelen twee andere vraagstukken een centrale rol in de nota van Vermeend en Zalm. In de eerste plaats hebben de bewindslieden gezocht naar een nieuwe fiscale systematiek om de arbeidsparticipatie te verhogen, met name aan de ‘onderkant’ van de arbeidsmarkt. In het kabinet is hierover kennelijk geen overeenstemming bereikt. Daarom presenteert de nota verschillende opties. In de tweede plaats behelst de nota een voorstel voor een geheel nieuw type vermogensbelasting.
In plaats van het huidige systeem, waarin de inkomsten uit vermogen bij het arbeidsinkomen worden opgeteld, maar via ontwijkingsconstructies dikwijls buiten het fiscale regime kunnen worden gehouden, pleiten de bewindslieden voor een gescheiden aanpak. Inkomen uit vermogen wordt niet meer belast op basis van reële opbrengst maar op basis van een (laag) fictief rendement: de zgn. vermogensrendementsheffing.
Deze vermogensrendementsheffing is volgens Vermeend en Zalm ‘internationaal concurrerend en rechtvaardig’. Ze is moeilijk te ontwijken en lokt, vanwege de lage tarieven, kapitaal terug naar Nederland. Zalm: ‘Fiscale adviseurs krijgen de grootste klap. Het construeren is afgelopen. […] Nog even kunnen ze bezig zijn met voorlichten hoe het straks allemaal moet, maar dan is het afgelopen.’ Vermeend: ‘Alle constructies zijn straks in één klap van de baan.’