In Den Haag lijkt het alleen nog maar te gaan over PVV-plannetjes. Het plaatsen van haatdragende borden bij asielzoekerscentra, het spelen met variaties op ‘minder, minder, minder’, het toch niet naar Nederland halen van Afghaanse bewakers die Nederlanders in Afghanistan het leven hebben gered. Het is de vraag hoe onze Kamerleden die de bruine drek dagelijks rond de oren vliegt, mentaal overeind blijven.

Bij zoveel kwaadaardigheid is de instinctieve reactie fight or flight: op hoge toon die onzin weerleggen of niets meer met politiek te maken willen hebben. Het nadeel van hard er tegenin gaan is dat je binnen het ‘frame’ van kwaadaardig rechts blijft. Mensen zien vooral dat er veel op het spel staat, en dat maakt de PVV alleen maar sterker. De bagger onbesproken laten kan evenmin. Dan maar voor een lege zaal over verhoging van het minimumloon gaan praten, is wat rest.

In mijn eigen dorpse politiek is van die fascistoïde storm gelukkig weinig te merken. Hier praten we nog rustig over het niet verduurzamen van schoolgebouwen en mogelijkheden om op het zwembad, het theatertje en sportvelden te bezuinigen. Wij verkeren nog vredig in neoliberale sferen. Ook dat is lastig oppositie voeren trouwens, maar dat lijkt me een bekend verhaal.

Geen wonder dat steeds meer mensen denken buiten de politiek meer te kunnen betekenen dan in de politieke arena. Tata Steel-verduurzamingsman (FNV) Roel Berghuis en zijn vrouw maakten ruimte in hun huis voor een vluchteling uit een overvol azc en vertelden daarover in het Noordhollands Dagblad. Het was hun antwoord op de verkiezingsuitslag van november. Een mooi voorbeeld van voorleven hoe je de ideale samenleving voor je ziet, dat hopelijk tot veel navolging inspireert.

Voor iedereen die wel via de politiek de strijd voert, is het zaak niet murw te worden. Zeker in de samenwerking tussen PvdA en Groenlinks is het belangrijker dan ooit smoel te behouden. De partijfusie die in de lucht hangt, is veel minder interessant dan de ideologische uitgangspunten die ons politieke handelen bepalen.

De afgelopen negentien jaar – sinds het Beginselmanifest 2005 - hadden we het nooit meer over onze sociaal-democratische beginselen. Die vinden we blijkbaar voor zich spreken. Er staat niets opvallends of verkeerds in hoor, maar warm word je niet van die tekst. Het beginselprogramma van Groenlinks is niet beter, en kent zeventien vrij technocratisch opgeschreven uitgangspunten.

Van de gemiddelde Nederlander kun je niet verwachten dat die daar wijs uit wordt. Helaas blijkt evenmin uit ons handelen waar we met hart en ziel voor strijden. Al was het maar doordat vooral de reacties op Wilders het grote publiek bereiken in het zwaar versnipperde informatielandschap. Voor de politici onder ons lijkt het me een mooie manier om mentaal gezond te blijven: naast al het politieke corvee-werk nadenken over hoe hun ideologie te vangen in een paar zinnen. Liefst met meer dan een beetje passie.