Na de raadsverkiezingen in 2014 opende NRC Handelsblad met ‘Historische val van de PvdA’. Het commentaar zag, vooral in de steden, een structurele oorzaak: ‘Overal verliest de PvdA aanhang onder de kiezersblokken die ze vroeger wel wist te mobiliseren. Dat afhaken is op te vatten als een vorm van etnische ontzuiling. Links heeft niet meer het monopolie op emancipatie.’ VVD en D66 zouden daarvan kunnen profiteren, aldus de krant toen.

Het verlies van de PvdA zette door: van 15,3 % in 2010, via 10,2 % in 2014, naar 7,4 % in 2018. De nederlaag van vorig jaar bij de Tweede Kamerverkiezingen dreunde bij de PvdA dit jaar nog door, ook al waren er her en der lichtpuntjes. Ondanks concurrentie van lokale partijen en van andere landelijke partijen die in een gemeente voor het eerst meededen, steeg het percentage iets ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 (5,7 %). Maar het hielp niet dat 2018 begon met de kwesties Moorlag en Barth. Het hielp evenmin dat de raadsverkiezingen samenvielen met het referendum over de wet op de inlichtingendiensten (WIV). In het parlement had de PvdA voor de WIV gestemd, maar zij onthield zich van een actieve campagne vóór de wet. De achterban zou uiteindelijk voor de helft vóór en voor de helft tegen stemmen. GroenLinks kon voluit tegen de wet campagne voeren, conform het stemgedrag in de Kamer. Dat droeg bij aan de zichtbaarheid.

Wellicht belangrijker was de omstandigheid dat bij de raadsverkiezingen van 2018 sociaaleconomische kwesties niet domineerden (alleen huisvesting kreeg relatief veel aandacht). In de grote steden speelden eerder discussies over ‘identiteit’ een rol, zeker waar een partij als Denk aan de verkiezingen deelnam. Voor de PvdA is het goed dat conservatieve kiezers met een migratieachtergrond steeds vaker op een conservatieve partij stemmen, ook al kost dit de PvdA stemmen. Maar wanneer kiezers door een partij als Denk – of het Rotterdamse Nida of de Amsterdamse BIJ1 – sterk worden aangesproken op hun religie of land van herkomst (van hun ouders), dan is er eerder sprake van etnische verzuiling dan ontzuiling. 

Voor de PvdA leidt dat soms tot een lastig dilemma. Je mengen in de identiteitsdiscussie die PVV, FvD en Denk voeren, dient alleen maar hun agenda. Het is zaak daar zoveel mogelijk bij weg te blijven. Natuurlijk: bij zeer laakbare uitlatingen moet de PvdA de publiciteit zoeken en een krachtig afkeurend geluid laten horen. Zoals toen Denk Tweede Kamerleden met een Turkse achtergrond die anders denken over de Armeense genocide, wegzette als landverraders. 

Zoveel mogelijk wegblijven bij de identiteitsdiscussie à la Denk en PVV mag er echter niet toe leiden dat (jonge) mensen met een migratieachtergrond de PvdA en andere linkse partijen niet herkennen als partijen die voor hen opkomen bij discriminatie op de woningmarkt, de arbeidsmarkt of in het uitgaansleven. Geen identiteitsdiscussie dus, maar wel opkomen voor ieders gelijke rechten en gelijke kansen in de Nederlandse rechtsstaat. Voor emancipatie in de praktijk moeten zij juist op de PvdA kunnen rekenen. Niemand aan de kant!

Auteur(s)

Dossiers

Voor een thematisch overzicht van al onze artikelen en publicaties, zie onze dossiers

Steun de Wiardi Beckman Stichting

Veel van onze onderzoeksprojecten en publieke bijeenkomsten zijn mogelijk gemaakt door giften van donateurs. Ook S&D zouden wij niet kunnen maken zonder donaties.

S&D bestaat sinds 1939 en verschijnt zes keer per jaar. Oude nummer kunt u doorzoeken via het register (1939-2023) of op thema. De redactie bestaat uit: Paul de Beer, Meike Bokhorst, Josette Daemen, Patricia Dinkela [eindredactie], Janneke Holman [eindredactie], Tim 'S Jongers, Ruud Koole, Marijke Linthorst, Annemarieke Nierop [hoofdredactie], Arjan Reurink, Vera Vrijmoeth en Bram van Welie.

S&D wordt uitgegeven door Van Gennep. Een los nummer kost € 17,50, en jaarabonnementen (vol tarief) € 84,50 (te bestellen via: info@vangennep-boeken.nl).

Een online abonnement kost € 2 per maand. U kunt zelf een account hiervoor aanmaken onder mijn S&D, of stuur een e-mail naar send@wbs.nl.

Oude nummers kunt u downloaden vanaf de website van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen. Voor een overzicht van auteurs per nummer, raadpleegt u het register van S&D (1939-2023)

Inzenden kopij

De redactie van S&D verwelkomt kopij. Artikelen kunnen worden gemaild naar send@wbs.nl. Artikelen aanleveren in Word, bronvermelding in eindnoten (apa). Richtlijn aantal woorden: 2000-2500. Idealiter vormen artikelen in S&D een mix van wetenschap, politiek en essay. De redactie van S&D beslist over plaatsing van binnengekomen kopij. Ze beoordeelt daarbij op basis van de volgende criteria:
- een heldere opbouw en schrijfstijl (geen jargon) en duidelijke vraagstelling
- een goede onderbouwing van standpunten met argumenten, weging van de tegenargumenten en bronvermelding
- vernieuwing van de gedachtevorming binnen de sociaal-democratie
- toegevoegde waarde t.o.v. bestaande inzichten/onderzoeken
- politieke relevantie

Redactie

Redactieadres: Wiardi Beckman Stichting
Theresiastraat 13
2593 AA Den Haag
send@wbs.nl

Uitgever: Uitgeverij Van Gennep
Nieuwpoortkade 2a
1055 RX Amsterdam
info@vangennep-boeken.nl

Documenten