Ons voedingssysteem in sociaal-democratisch perspectief
WBS-fellow Jacky Bax schrijft een blogserie over de uitdagingen van ons voedselsysteem, dat ons allemaal in leven houdt. Zij interviewt daarvoor mensen die er voor hun werk of in hun leven mee te maken hebben. Haar doel: oplossingen vinden die onze voedselketen eerlijker en gezonder maken.
Door: Jacky Bax
Journalist, socioloog en beleidsadviseur
Aan het begin van de eerste lockdown, maart 2020, sloegen mensen meteen aan het hamsteren: niet alleen wc-papier maar ook voedsel, zoals pasta, rijst, aardappels en blikgroente. Na een tijdje stopte het hamsteren, want eten bleek er genoeg te koop en de voedselwinkels bleven open. Bovendien ontstonden er al snel allerlei mogelijkheden om eten af te halen bij restaurants en cafés en om voedsel te bestellen bij lokale boeren. Voor consumenten dus geen zorgen, maar door de coronamaatregelen kwamen wel boeren, telers en de horeca in de verdrukking, omdat hun afzet slonk.
Voedsel is ook op een andere manier een coronaprobleem. Voor goede voeding is tijd en geld nodig. Mensen die het minder breed hebben en meer moeite moeten doen om het hoofd boven water te houden, zijn relatief vaker te zwaar en eten gemiddeld minder gezond. Zij lopen daardoor meer gezondheidsrisico’s, ook tijdens corona, want uit RIVM-cijfers blijkt dat mensen met overgewicht een groter risico hebben op een ernstiger verloop van een coronabesmetting.
Boeren, die voor een groot deel leveren wat wij eten, voelen zich klem gezet tussen hun verdienmodel, gebaseerd op wettelijke regelgeving uit de jaren ervoor, de wereldwijde marktverhoudingen, de macht van de supermarktketens en de nieuwe wind uit Den Haag. Voor en tijdens de coronacrisis gingen boze agrariërs daarom een heftige confrontatie aan met de overheid, die hen dwingt anders te boeren, om de stikstofuitstoot te verminderen, de natuur te verbeteren en de biodiversiteit te vergroten.
Voedselvoorziening wordt politiek niet echt gezien als een klassiek PvdA-thema, maar dat zou het wel moeten zijn. Er is genoeg voedsel, maar goed en gezond eten is niet voor iedereen een vanzelfsprekende en betaalbare optie en niet iedereen in de voedselketen verdient een eerlijke prijs. Daarom onderzoek ik met een sociaal-democratische blik hoe we voeding gezonder, eerlijker en voor iedereen bereikbaar kunnen maken.
In de eerste aflevering van mijn blog interview ik drie innovatieve ondernemers: Mathijs Koper van de World Startup Factory die bedrijven helpt 'duurzame ontwikkelingsdoelen' dichterbij te brengen, Sander Peltenburg, directeur van De Krekerij, en Rob Baan, eigenaar van Koppert Cress, een kwekerij voor cressen (net ontkiemde groenteplantjes) en ook PvdA-lid.
Je kunt mijn onderzoek volgen op wbs.nl/voedselketen of via de WBS-nieuwsbrief. Heb je tips voor mijn onderzoek, bijvoorbeeld mensen uit de voedselpraktijk die ik kan interviewen zoals boeren, ondernemers, artsen, diëtisten, initiatiefnemers van duurzame voedselprojecten of burgers? Mail dan naar info@wbs.nl.